Μετά τις καλοκαιρινές διακοπές, και με την Ισπανία να κρατά ήδη τα ηνία της ευρωπαϊκής προεδρίας, επανέρχεται στο προσκήνιο η βαθιά διαμάχη που έχει ξεσπάσει στους κόλπους της ΕΕ, αναφορικά με τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Το θέμα αναμένεται να απασχολήσει εκ νέου τους αρμόδιους υπουργούς, ωστόσο οι διαπραγματεύσεις έως τότε στο παρασκήνιο, αλλά και σε διμερές επίπεδο αναμένονται πυρετώδεις.
Εξάλλου, αποτελεί κοινός τόπος ότι η επιθυμία των περισσοτέρων είναι να επιτευχθεί συμφωνία πριν από τις ευρωεκλογές του επομένου Ιουνίου.
Μία πρόγευση για το κλίμα που επικρατεί έρχεται από τη Γαλλία, η οποία διεμήνυσε ότι η χώρα θα αναζητήσει εθνικές και όχι ευρωπαϊκές λύσεις για τη μείωση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος, εάν οι συζητήσεις για τη μεταρρύθμιση της αγοράς της ΕΕ δεν προχωρήσουν αρκετά γρήγορα
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν επιτέθηκε στη Γερμανία τη Δευτέρα, κατηγορώντας το Βερολίνο ότι σκόπιμα αντικρούει την αυξανόμενη αποδοχή της πυρηνικής ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ.
«Θα ήταν ιστορικό λάθος να […] επιβραδυνθούν οι επενδύσεις στην πυρηνική ενέργεια […] στην Ευρώπη», ειδικά αν αυτό καταλήξει να ευνοεί «περισσότερο άνθρακα», υποστήριξε ο Μακρόν.
Καθώς πλησιάζει ο χειμώνας και οι λογαριασμοί ενέργειας είναι πιθανό να αυξηθούν, η επίτευξη συμφωνίας για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ καθίσταται επιτακτική ανάγκη.
Υπενθυμίζεται ότι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη υποβάλει την πρότασή της από τον περασμένο Μάρτιο, αλλά το Βερολίνο και το Παρίσι διαφωνούν έκτοτε σε βασικές πτυχές της μεταρρύθμισης.
Οι Βρυξέλλες προτείνουν προτείνει οποιαδήποτε δημόσια στήριξη για νέα δυναμικότητα παραγωγής ενέργειας – ή μεγάλη ανανέωση ενέργειας υφιστάμενων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής – να χρηματοδοτείται μέσω χρηματοπιστωτικών συμβάσεων επί διαφορών (CfDs).
Ωστόσο, ενώ το σύστημα θα ισχύει για νέα πυρηνικά έργα, η Γαλλία θέλει να επεκτείνει το σύστημα CfD στα υπάρχοντα πυρηνικά μέσα.
Αυτό βρίσκει αντίθετη τη Γερμανία και άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, όπως η Αυστρία, το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο και η Ιταλία, που λένε ότι ισοδυναμεί με κρατική ενίσχυση και θα οδηγήσει σε στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά της ΕΕ.
Οι περισσότερες άλλες χώρες της ΕΕ παρέμειναν σιωπηλές για το θέμα, ακόμα και αυτές που έχουν προσχωρήσει στη νέα «πυρηνική συμμαχία» που δημιουργήθηκε στο Παρίσι.
Το αποτέλεσμα; Οι πιο πρόσφατες διαπραγματεύσεις που διεξήχθησαν τον Ιούνιο απέτυχαν , καθυστερώντας το χρονοδιάγραμμα για την έγκριση της μεταρρύθμισης.
Νέο μέτωπο ανοίγει στις Βρυξέλλες
Οι 27 υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν για την επέκταση της κρατικής βοήθειας σε επενδύσεις σε υπάρχοντα πυρηνικά μέσα όταν συναντήθηκαν τη Δευτέρα (19 Ιουνίου), με τη Γερμανία, την Αυστρία και το Λουξεμβούργο να προειδοποιούν ότι αυτό θα ωφελήσει σε μεγάλο βαθμό τη Γαλλία και θα στρεβλώσει την εσωτερική αγορά της ΕΕ.
Περνώντας στην αντεπίθεση λίγο πριν από το επόμενο ραντεβού των υπουργών, η γαλλίδα υπουργός Ενέργειας Agnès Pannier-Runache, μιλώντας στην ετήσια καλοκαιρινή συγκέντρωση της γαλλικής επιχειρηματικής ένωσης MEDEF την Τρίτη (29 Αυγούστου) υπογράμμισε ότι αν τα αιτήματα της Γαλλίας περάσουν απαρατήρητα, «δεν θα διστάσουμε να εξασφαλίσουμε, στην εθνική μας νομοθεσία, αυτό που προτείνουμε κάνουμε στην Ευρώπη».
Ωστόσο, τα σχόλια αυτά προκάλεσαν αρκετά ερωτηματικά. Μετά από ερώτηση που υπέβαλε το EURACTIV, το γραφείο της εξήγησε: «Εάν οι διαπραγματεύσεις [για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ] σταματήσουν, δεν θα έχουμε άλλη επιλογή παρά να εφαρμόσουμε μέτρα για την επίτευξη του ίδιου στόχου [προσέγγιση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας στο κόστος παραγωγής] χρησιμοποιώντας μέσα που εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα των γαλλικών αρχών».
Σύμφωνα με τον Phuc-Vinh Nguyen, ερευνητή ενεργειακής πολιτικής στο think tank Institut Jacques Delors, το Παρίσι μπορεί να αναφέρεται σε εξωχρηματιστηριακές συμβάσεις που συνάπτονται μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας (PPA), οι οποίες μπορούν να προσαρμοστούν σε εταιρείες και ιδιώτες .
Το χρονοδιάγραμμα που ναυάγησε
Από την αρχή, Γαλλία και Γερμανία βρέθηκαν σε αντίπαλα στρατόπεδα σχετικά με το χρονοδιάγραμμα της μεταρρύθμισης στον ηλεκτρισμό.
Η αρχική πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν να ολοκληρώσει τη μεταρρύθμιση ενόψει της χειμερινής περιόδου θέρμανσης.
Το Βερολίνο, ωστόσο, είπε ότι θα προτιμούσε να ολοκληρωθούν οι συνομιλίες μετά τις εκλογές της ΕΕ τον Ιούνιο του 2024, μια πρόταση στην οποία η Γαλλία απάντησε ότι θα πρέπει να επιτευχθεί τουλάχιστον μερική συμφωνία πριν από το τέλος του 2023.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η επιτροπή βιομηχανίας υποστήριξε μια ελάχιστη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας του μπλοκ τον Ιούλιο , αλλά οι διαπραγματεύσεις έκτοτε έχουν σταματήσει στο Συμβούλιο, όπου συνεδριάζουν τα 27 κράτη μέλη.
Μικρή πρόοδος σημειώθηκε το καλοκαίρι υπό την ισπανική προεδρία της ΕΕ, αναφέρουν πηγές. Μετά τη διακοπή των συνομιλιών στο Συμβούλιο, οι συζητήσεις παραπέμφθηκαν ξανά σε επίπεδο πρεσβευτών και δεν έχει προγραμματιστεί τακτική συνάντηση των 27 υπουργών ενέργειας πριν από τις 5 Δεκεμβρίου. Ενδεχομένως να πραγματοποιηθεί άτυπες συναντήσεις έως τότε.
Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει σαφής άποψη για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, ακόμη και αν η Ισπανία λέει ότι θέλει να καταλήξει σε συμφωνία υπό την προεδρία της , η οποία λήγει στις 31 Δεκεμβρίου.
