Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ αγωνίζονται να βρουν τον τρόπο για να προστατεύσουν καλύτερα τις υποθαλάσσιες κρίσιμες υποδομές φοβούμενοι σαμποτάζ μετά τις εκρήξεις στους αγωγούς Nord Stream.
Η τεράστια κλίμακα και το υποθαλάσσιο βάθος περιουσιακών στοιχείων, όπως οι αγωγοί -ή τα καλώδια δεδομένων που επιτρέπουν τη λειτουργία του Διαδικτύου- εντείνουν την πρόκληση για τις κυβερνήσεις. Με τα περισσότερα συστήματα να ανήκουν σε ιδιωτικές εταιρείες, το να αποδειχτεί ποια κυβέρνηση μπορεί να έχει χρηματοδοτήσει μια επίθεση είναι ακόμη πιο περίπλοκο.
«Είχαμε μια θεωρητική ανησυχία ότι θα μπορούσαε η υποδομή να είναι ευάλωτη, αλλά μέχρι τις εκρήξεις του Nord Stream, δεν παρόμοιο δει τέτοιο περιστατικό. Τώρα αυτό προκαλεί πολλές ανησυχίες για το τι άλλο είδος υποδομών μπορεί να γίνει στόχος», δήλωσε στο πρακτορείο Bloomberg η Kristine Berzina, ανώτερη συνεργάτης για την πολιτική ασφάλειας και άμυνας στο German Marshall Fund της Ουάσιγκτον.
Ανησυχία ότι η Ρωσία μπορεί να στοχεύσει ζωτικής σημασίας υποθαλάσσιες υποδομές
Η πολεμική ρητορική της Ρωσίας και τα βήματα για τον περιορισμό του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης έχουν πυροδοτήσει ανησυχίες ότι η Μόσχα μπορεί να στοχεύσει ζωτικής σημασίας υποθαλάσσιες υποδομές όπως οι αγωγοί από τη Νορβηγία που παρέχουν περισσότερο από το ένα πέμπτο του φυσικού αερίου της ηπείρου ή μερικά από τα 400 υποθαλάσσια καλώδια δεδομένων που μεταφέρουν περίπου το 98% της διεθνούς κίνησης δεδομένων ίντερνετ και τηλεφώνου σε όλο τον κόσμο.
Η αιτία της ζημιάς στους αγωγούς Nord Stream παραμένει μέχρι στιγμής άγνωστη. Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταδίκασαν ευρέως ως δολιοφθορά, αλλά μόνο η Πολωνία κατηγόρησε ευθέως τη Ρωσία. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι οι αγωγοί δέχθηκαν επίθεση από Αγγλοσάξονες.
Δανοί, Σουηδοί και Γερμανοί αξιωματούχοι εξακολουθούν να ερευνούν τα αίτια, σε μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες. Οι ερευνητές έχουν προειδοποιήσει προηγουμένως ότι η Ρωσία έχει τόσο τις στρατιωτικές δυνατότητες όσο και τις πληροφορίες για τις συντεταγμένες των υποθαλάσσιων καλωδιών και των υποδομών. Επίσης, ρωσικά στρατιωτικά πλοία έχουν εντοπισεί ανά περιόδους κοντά σε καλώδια ή αγωγούς.
Έλλειψη εργαλείων για την αντιμετώπιση των δολιοφθορών
Οι σύμμαχοι της βορειοατλαντικής συμφωνίας έσπευσαν να αναπτύξουν στρατιωτικά σκάφη και αεροπλάνα για την παρακολούθηση της Βαλτικής και της Βόρειας Θάλασσας προκειμένου να αποτραπεί μια νέα τέτοια επίθεση. Η Νορβηγία έχει εντείνει τις περιπολίες στις ενεργειακές της εγκαταστάσεις μετά τον εντοπισμό ενός ασυνήθιστα μεγάλου αριθμού drones, ενώ το ιταλικό ναυτικό ενισχύει την προστασία των στρατηγικών διαμεσογειακών αγωγών.
Ωστόσο, η υπηρεσία ασφαλείας της Νορβηγίας δεν διαθέτει εργαλεία για να αποτρέψει τις δολιοφθορές εναντίον των ενεργειακών εγκαταστάσεων της χώρας, την ώρα που οι κίνδυνοι έχουν αυξηθεί, όπως ανέφερε ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός σταθμός NRK, σύμφωνα με τον Αναπληρωτή Διευθυντή του πρακτορείου Hedvig Moe. Ενώ η υπηρεσία μπορεί να αποτρέψει και να διερευνήσει τρομοκρατικές απειλές χρησιμοποιώντας τις λεγόμενες επεμβατικές μεθόδους, όπως οι υποκλοπές και η εξόρυξη δεδομένων, δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τέτοια μέσα για να αποτρέψει δολιοφθορές, φέρεται να είπε ο Moe.
Σε μια συνάντηση των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ το 2020, η στρατιωτική συμμαχία συνέταξε μια έκθεση που υπογραμμίζει τα τρωτά σημεία που σχετίζονται με τα υποθαλάσσια καλώδια και τη σημασία της προστασίας των υποθαλάσσιων υποδομών.
Ενδεικτικό του υβριδικού πολέμου το σαμποτάζ στον Nord Stream
«Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα περισσότερα από αυτά τα καλώδια είναι ιδιωτικής ιδιοκτησίας και είναι δημοσίως γνωστό πού βρίσκονται. Και αυτό τα κάνει δυνητικά ευάλωτα», δήλωσε τότε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ.
Ο Wojciech Lorenz, αναλυτής στο Πολωνικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων, είπε ότι η ζημιά στον αγωγό Nord Stream παρουσίαζε τα τυπικά χαρακτηριστικά του υβριδικού πολέμου, συνδυάζοντας την εύλογη άρνηση και τα όρια της ανοιχτής σύγκρουσης.
«Ακόμα κι αν δεν ξέρουμε ποιος βρίσκεται πίσω από τις επιθέσεις, η Ρωσία μπορεί να το χρησιμοποιήσει για τους δικούς της σκοπούς», είπε ο Λόρεντζ, προσθέτοντας ότι η Μόσχα μπορεί να ασκήσει πίεση σε ορισμένες χώρες να μην υποστηρίξουν τις κυρώσεις, καθώς και να αποσπάσει την προσοχή από την προσάρτηση ουκρανικών εδαφών.
Η ζημιά στο Nord Stream έρχεται επίσης καθώς ο ουκρανικός στρατός συνεχίζει να απωθεί τις ρωσικές δυνάμεις από μεγάλα τμήματα της χώρας, κάτι που η Berzina θεωρεί ότι μπορεί να είναι ένας ακόμη παράγοντας που στρέφει τις ευθύνες προς τη Ρωσία, καθώς η Μόσχα μπορεί να επιδιώξει να αποσπάσει την προσοχή από τις αποτυχίες της.
Η απάντηση του ΝΑΤΟ στις εκρήξεις του περασμένου μήνα είναι πιθανό να είναι κάπως περιορισμένη, καθώς Σουηδοί και Δανοί αξιωματούχοι έχουν σημειώσει ότι η ζημιά στον αγωγό σημειώθηκε στις οικονομικές τους ζώνες και όχι απευθείας στα χωρικά τους ύδατα.
Τα μέλη της Συμμαχίας θα μπορούσαν αντ ‘αυτού να λάβουν άλλα μέτρα, όπως κυρώσεις ή περισσότερη στρατιωτική βοήθεια για την Ουκρανία σε περίπτωση που η Ρωσία βρίσκεται πίσω από την επίθεση, σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη.
Η αντίδραση του ΝΑΤΟ μπορεί να φαίνεται διαφορετική εάν η Ρωσία χτυπήσει μια εγκατάσταση στα χωρικά ύδατα ενός από τους συμμάχους, κάτι που θα μπορούσε ενδεχομένως να ενεργοποιήσει τις διατάξεις συλλογικής άμυνας στο άρθρο 5 της συνθήκης του, σύμφωνα με την Berzina.
«Θα πρέπει να ανησυχούμε ότι αυτό θα μπορούσε να είναι ένα τεστ για μια μελλοντική κατάσταση που θα πληρούσε αυτά τα κριτήρια», κατέληξε η ειδικός.
