Ένας λευκός νάνος – ο πυρήνας ενός νεκρού αστέρα – με μία «ουλή» στην επιφάνειά του, δίνει νέες πληροφορίες για τη συμπεριφορά ορισμένων άστρων–κανίβαλων στο τέλος του κύκλου ζωής τους.
Χρησιμοποιώντας το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (Very Large Telescope – VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO) στη Χιλή, οι ερευνητές μελέτησαν έναν λευκό νάνο που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 63 ετών φωτός από τη Γη – ένα έτος φωτός αντιστοιχεί σε 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Όπως όλοι οι λευκοί νάνοι, είναι απίστευτα πυκνός, συγκεντρώνοντας περίπου το 70% της μάζας του ήλιου σε διαστάσεις παρόμοιες με της Γης.
Αστέρια με μάζα έως και οκταπλάσια του ήλιου μας φαίνονται προορισμένα να καταλήξουν ως λευκοί νάνοι. Όταν κάψουν όλο το υδρογόνο τους, η βαρύτητα τα αναγκάζει να καταρρεύσουν και να ανατινάξουν τα εξωτερικά τους στρώματα, αφήνοντας τελικά έναν συμπαγή πυρήνα – τον λευκό νάνο.
Οι αστρονόμοι έχουν διαπιστώσει ότι οι λευκοί νάνοι καταπίνουν θραύσματα πλανητών και φεγγαριών, καθώς και αστεροειδείς. Στη νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα (26/2) στο Astrophysical Journal Letters, οι ερευνητές εντόπισαν για πρώτη φορά ένα αποκαλυπτικό δείγμα αυτής της διαδικασίας – μια «ουλή» στην επιφάνεια του λευκού νάνου WD 0816-310, που αποτελείται από τα μεταλλικά στοιχεία ενός πλανητικού θραύσματος ή αστεροειδούς που «καταβρόχθισε» αφού το προσέλκυσε με το μαγνητικό του πεδίο.
Ένα «σνακ» με διάμετρο 530 χιλιόμετρα
Οι ερευνητές εξεπλάγησαν από το εύρημα, αφού υποπτεύονταν ότι τα συντρίμμια θα είχαν αναμειχθεί με το υπόλοιπο υλικό στην επιφάνεια του λευκού νάνου.
«Δεν πιστεύαμε ότι το μαγνητικό πεδίο θα μπορούσε να αποτρέψει την ανάμειξη του υλικού που προστέθηκε στην επιφάνεια του άστρου. Όταν ρίχνετε ζάχαρη σε ένα ποτήρι νερό, όλο το νερό γίνεται γλυκό», δήλωσε ο αστρονόμος Stefano Bagnulo του Παρατηρητηρίου Armagh στη Βόρεια Ιρλανδία, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Δεν ήταν σαφές τι είδους σώμα άφησε την «ουλή», η οποία περιελάμβανε σίδηρο, νικέλιο, τιτάνιο, χρώμιο, μαγνήσιο και άλλα στοιχεία.
«Το συγκεκριμένο “σνακ” ήταν τουλάχιστον τόσο ογκώδες όσο η Εστία, ο δεύτερος μεγαλύτερος αστεροειδής στο ηλιακό μας σύστημα», δήλωσε ο αστρονόμος του University College London και συν-συγγραφέας της μελέτης Jay Farihi.
Η Εστία είναι ένα βραχώδες αντικείμενο στην κύρια ζώνη αστεροειδών του ηλιακού μας συστήματος με διάμετρο περίπου 530 χιλιόμετρα.
Το μαγνητικό πεδίο των λευκών νάνων
Ο συγκεκριμένος λευκός νάνος ξεκίνησε τη ζωή του ως αστέρι με μάζα περίπου διπλάσια από εκείνη του ήλιου, ζώντας περίπου 1,2 δισεκατομμύρια χρόνια πριν εισέλθει στον επιθανάτιο ρόγχο του. Πολλοί λευκοί νάνοι έχουν ένα δίσκο από συντρίμμια σε τροχιά γύρω τους – τα απομεινάρια ενός πλανητικού συστήματος. Αυτό το υλικό πέφτει σταδιακά στην επιφάνεια του άστρου.
Περίπου το 20% των λευκών νάνων διαθέτουν ισχυρό μαγνητικό πεδίο. Ορισμένοι λευκοί νάνοι, όπως αυτός, έχουν και τα δύο χαρακτηριστικά – ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο και έναν δίσκο από συντρίμμια γύρω τους.
«Η βασική ανακάλυψη είναι ότι το μαγνητικό πεδίο παίζει κεντρικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο τα συντρίμμια του δίσκου πέφτουν στην επιφάνεια του άστρου. Το υλικό όχι μόνο διοχετεύεται από το μαγνητικό πεδίο, αλλά και κολλάει στους μαγνητικούς πόλους, χωρίς να αναμιγνύεται στην επιφάνεια του άστρου», δήλωσε ο Bagnulo.
Στη θέση του παραπάνω λευκού νάνου κάποια στιγμή θα βρεθεί και ο ήλιος μας. Αλλά αυτό θα συμβεί μετά από πολύ, πολύ καιρό – περίπου 5 δισεκατομμύρια χρόνια, όπως υπολογίζουν οι αστρονόμοι.
