Η Ελλάδα, μαζί με το Βέλγιο και την Ουγγαρία αναδεικνύονται σε hotspot αγορές για μικρομεσαίους επενδυτές στον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας. Αυτό καταδεικνύει η νέα Έκθεσης Ελκυστικότητας για τις ευρωπαϊκές αγορές μπαταριών (BatMAR-4η έκδοση) της Aurora Energy Research που δημοσιεύεται σήμερα καλύπτοντας 28 ευρωπαϊκές χώρες.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τους μελετητές, η ενεργειακή αγορά της χώρας μας αναδύεται ως ιδανική ευκαιρία για μικρότερης κλίμακας επενδυτές ή για όσους έχουν τη διάθεση για υψηλότερο ρίσκο, σε αντίθεση με εκείνες της Ιταλίας, της Μεγάλης Βρετανίας και της Γερμανίας που προκρίνονται ως οι πιο ελκυστικές αγορές μπαταριών στην Ευρώπη, λόγω των υψηλών κονδυλίων προς επένδυση.
Πάντως, στην Ελλάδα η αγορά της αποθήκευσης ενέργειας τώρα έχει αρχίσει να «ζεσταίνεται». Ήδη έργα περίπου 900 MW (μεγαβάτ) έχουν προκριθεί από τους τρεις διαγωνισμούς της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), με τον τελευταίο να βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης. Όσο για όρους σύνδεσης με το σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας του ΑΔΜΗΕ, το 2024 οριστικές προσφορές εξασφάλισαν 24 μονάδες αποθήκευσης με μπαταρίες συνολικής ισχύος 793 MW.
Μάλιστα, την ίδια χρονιά, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε σε πρόσφατη εκδήλωση της ΠΟΣΠΗΕΦ ο διευθυντής στρατηγικής και σχεδιασμού ανάπτυξης του συστήματος του ΑΔΜΗΕ κ. Κωνσταντίνος Τσιρέκης, υποβλήθηκαν αιτήσεις σύνδεσης ισχύος 9.370 MW, ανεβάζοντας την ισχύ των σταθμών αποθήκευσης που διεκδικούν ηλεκτρικό χώρο στο σύστημα στα 19.200 MW. Παράλληλα, άλλα 6.700 MW αθροίζουν οι ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) με ενσωματωμένη μονάδα αποθήκευσης που έχουν αιτηθεί όρους σύνδεσης στον ΑΔΜΗΕ.
Το ηλεκτρικό δίκτυο
Όσο για το ηλεκτρικό δίκτυο διανομής του ΔΕΔΔΗΕ, οι εκκρεμείς αιτήσεις για έργα αποθήκευσης ξεπερνούν τα 900 MW. Τη μεγάλη εικόνα για την επενδυτική «καταιγίδα» σε έργα μπαταριών έδωσε τις προηγούμενες ημέρες ο πρόεδρος της ΡΑΑΕΥ κ. Αθανάσιος Δαγούμας μιλώντας από το βήμα της Βουλής. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, την αρχική άδεια παραγωγού από την Αρχή έχουν εξασφαλίσει ελληνικές και ξένες εταιρείες για έργα αποθήκευσης συνολικής ισχύος 63.600 MW.
Έτσι, το επενδυτικό ενδιαφέρον αποδεικνύεται πολλαπλάσιο του στόχου που έχει τεθεί στο Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) το οποίο προσδιορίζεται στα 4.350 MW έως το 2030, ο οποίος θα καλυφθεί από τα περίπου 900 MW των έργων που συμμετείχαν στους τρεις διαγωνισμούς της ΡΑΑΕΥ και από την πρόσκληση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για εμπορικά έργα αποθήκευσης με μπαταρίες ισχύος 3.550 MW τα οποία θα πριμοδοτηθούν με fast track όρους σύνδεσης.
Ωστόσο, δεδομένης της μεγάλης διείσδυσης των ΑΠΕ, οι ανάγκες αναμένεται ότι θα είναι πολύ μεγαλύτερες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του καθηγητή στο ΑΠΘ κ. Παντελή Μπίσκα, επικεφαλής του Εργαστηρίου Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας, «θεωρούμε ότι ο στόχος του ΕΣΕΚ θα αναθεωρηθεί εντός των επόμενων 2-3 ετών, και θα ανέλθει στα 7 GW, κυρίως λόγω των περίπου 17 GW φωτοβολταϊκών σταθμών που θα λειτουργούν ήδη το 2028, καθώς και της έναρξης κατασκευής του καλωδίου Ελλάδας – Αιγύπτου που αναμένεται να μεταφέρει 2-3 GW ενέργειας από ΑΠΕ με χαμηλό LCOE από την Αίγυπτο στην Ελλάδα».
Το «αγκάθι» των περικοπών
Ωστόσο, έως ότου προστεθούν μονάδες αποθήκευσης στο δίκτυο και εξηλεκτριστεί η κατανάλωση ενέργειας ο εντυπωσιακός ρυθμός ενσωμάτωσης των ΑΠΕ στα δίκτυα θα επιδεινώσει το πρόβλημα των περικοπών πράσινης ηλεκτροπαραγωγής που είναι αναγκαίες ώστε να μην κινδυνεύσει το ηλεκτρικό σύστημα με blackout σε περιόδους χαμηλής κατανάλωσης (δηλαδή άνοιξη και φθινόπωρο). Σύμφωνα με τον κ. Μπίσκα, φέτος οι προβλεπόμενες περικοπές ΑΠΕ θα είναι της τάξης των 1,5 με 2 TWh (τεραβατώρα), ήτοι περίπου 6% με 7,5% της συνολικής ενέργειας που υπολογίζεται ότι θα παραχθεί από ΑΠΕ όλο το 2025. Δηλαδή θα είναι υπερδιπλάσιες, συγκριτικά με το 2024, οπότε περικόπηκαν 0,86 TWh που αντιστοιχούσαν στο 3,3% της «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής.
Δεν είναι τυχαίο ότι τελευταία έχουν αυξηθεί οι συσκέψεις με τη συμμετοχή στελεχών του ΥΠΕΝ, της ΡΑΑΕΥ, των δύο Διαχειριστών ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ και ΦΟΣΕ (Φορέων Σωρευτικής Εκπροσώπησης έργων ΑΠΕ) ώστε να καθοριστεί η μεθοδολογία για τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμόζει περικοπές ο ΔΕΔΔΗΕ έως ότου επεκταθεί ο τηλεχειρισμός σε όλα τα έργα άνω των 400 κιλοβάτ που είναι συνδεδεμένα στο δίκτυό του. Επίσης, σχεδιάζεται να δρομολογηθούν και οι νέες χρεώσεις για όσους παραγωγούς δεν συμμορφώνονται στις εντολές περικοπών, με το πρόστιμο για την ώρα να έχει προσδιοριστεί στα 500 ευρώ ανά MWh (μεγαβατώρα) σύμφωνα με σχετική ρύθμιση του ερανιστικού νομοσχεδίου του οποίου η διαβούλευση μόλις ολοκληρώθηκε, αν και υπάρχουν εισηγήσεις για να αυξηθεί .
Στο τραπέζι βρίσκεται και η συζήτηση για την ενεργοποίηση ενός Μηχανισμού Αντιστάθμισης Περικοπών ώστε να αποζημιώνονται οι ΑΠΕ στις οποίες εφαρμόζονται μεγάλες απορρίψεις εξαιτίας της αδυναμίας περικοπών μονάδων που δεν διαθέτουν κατάλληλο μηχανισμό. Στόχος είναι τα μέτρα να εφαρμοστούν το αργότερο έως το επόμενο φθινόπωρο.
Στα 100 δισ. ευρώ οι ευρωπαϊκές επενδύσεις στην αποθήκευση έως το 2030
Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα, όπως το Βέλγιο και η Ουγγαρία, θεωρείται από τους μελετητές της Aurora, ως hotspot αγορά για μικρομεσαίους επενδυτές. Ωστόσο, ως πιο ελκυστικές αγορές για επενδύσεις σε συστήματα μπαταριών (BESS) προσδιορίζονται εκείνες της Ιταλίας, της Μεγάλης Βρετανίας και της Γερμανίας.
Ειδικότερα, η Ιταλία ηγείται της κατάταξης βάσει τους στόχου που έχει θέσει για την εγκατάσταση συστημάτων με μπαταρίες 50 GWh έως το 2030 και το άνοιγμα βοηθητικών αγορών για τις μεμονωμένες μονάδες αποθήκευσης ενέργειας με συσσωρευτές (BESS). Ακολουθεί η Μεγάλη Βρετανία στην οποία έχουν ήδη εγκατασταθεί μπαταρίες συνολικής ισχύος 4,3 GW που εκτιμάται ότι θα υπερδιπλασιαστεί στα 10,6 GW, με ελκυστικές ροές εσόδων να ενισχύουν τη θέση της βρετανικής βιομηχανίας μπαταριών. Η Γερμανία, η οποία ξεπέρασε την I-SEM της Ιρλανδίας (Integrated Single Electricity Market / Ολοκληρωμένη Ενιαία Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας) ως κορυφαία αγορά, κατατάσσεται στην τρίτη θέση χάρη στις ισχυρές προοπτικές της αγοράς και τους φιλόδοξους στόχους που έχει θέσει για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Γενικότερα, η ισχύς των μονάδων αποθήκευσης με μπαταρίες στην Ευρώπη από 10,3 GW τον Οκτώβριο του 2024 αναμένεται να πενταπλασιαστεί στα 55 GW έως το 2030 και να φτάσει τα 126 GW έως το 2050, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των μελετητών της Aurora, οι οποίοι προσδιορίζουν τις νέες επενδύσεις στα 100 δισ. ευρώ έως το 2050, συμπεριλαμβανομένων των έργων ανανέωσης ισχύος (repowering).
