Ειδικό δικαστήριο στην Κολομβία απήγγειλε επίσημα κατηγορίες στον στρατηγό εν αποστρατεία και πρώην αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού Μάριο Μοντόγια για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εξαιτίας των ευθυνών του στις υποθέσεις των φόνων και των εξαφανίσεων 130 αμάχων που παρουσιάστηκαν, ψευδώς, ως αντάρτες πεσόντες σε μάχες.
Το 2002 και το 2003, ο 74χρονος σήμερα απόστρατος στρατηγός, ασκούσε πίεση στους αξιωματικούς του «να φέρουν αποτελέσματα στις μάχες», εξήγησε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου η Καταλίνα Ντίας, δικάστρια της Ειδικής Δικαιοδοσίας για την Ειρήνη (Jurisdicción Especial para la Paz, JEP), ειδικού δικαστηρίου αρμόδιου για τα χειρότερα εγκλήματα κατά τη διάρκεια της εμφύλιας σύρραξης στην Κολομβία. Σύμφωνα με την ίδια, ο Μοντόγια φέρεται να «ψευδόταν για τον αριθμό των θυμάτων» προκειμένου να φουσκώνει τις στατιστικές ήδη απ’ όταν ήταν ακόμη επικεφαλής της 4ης ταξιαρχίας του στρατού ξηράς, που δρούσε στο βορειοδυτικό διαμέρισμα της Αντιόκια.
Σύμφωνα με το JEP –το οποίο έχει τη δυνατότητα να επιβάλει εναλλακτικές ποινές (όχι φυλάκιση) σε κατηγορούμενους που ομολογούν τα εγκλήματά τους και προσφέρουν αποκατάσταση στα θύματά τους–, τουλάχιστον 6.402 άνθρωποι δολοφονήθηκαν στο πλαίσιο της φρικιαστικής πρακτικής που είναι γνωστή στη χώρα με την ονομασία “falsos positivos” («ψευδώς θετικά», ενν. αποτελέσματα), βάσει της οποίας άμαχοι σκοτώνονταν συνειδητά εν ψυχρώ για να παρουσιαστούν στη συνέχεια στις στατιστικές ως νεκροί αντάρτες. Πρόκειται για ένα από τα πιο πολύκροτα σκάνδαλα στην ιστορία του κολομβιανού στρατού στο πλαίσιο της σύγκρουσής του με τους αριστερούς αντάρτες.
Πολλοί αξιωματικοί και στρατιώτες έχουν ομολογήσει μέχρι σήμερα ενώπιον του ειδικού δικαστηρίου την εμπλοκή τους σε δολοφονίες αμάχων. Τα «θετικά» αποτελέσματα που ανέφεραν, τους εξασφάλιζαν κατόπιν παράσημα, άδειες, προαγωγές.
Ο Μάριο Μοντόγια ήταν αρχηγός ΓΕΣ της Κολομβίας από το 2006 και συγκαταλεγόταν στους ανώτατους αξιωματικούς που υπήρξαν οι πιο στενοί συνεργάτες του δεξιού προέδρου Άλβαρο Ουρίμπε (2002-2010), ο οποίος είχε εξαπολύσει επί των ημερών του ολομέτωπη επίθεση εναντίον των πρώην FARC (Επαναστατικών Ένοπλων Δυνάμεων της Κολομβίας).
Το 2008, ο Μοντόγια αναγκάστηκε να παραιτηθεί εξαιτίας του σκανδάλου των εκτελέσεων αθώων, που υποστήριξε τότε πως διαπράττονταν πίσω από την πλάτη του. Όμως, σύμφωνα με το JEP, οι υποθέσεις των falsos positivos στην πραγματικότητα οφείλονταν στις διαταγές του στρατηγού, σε βάρος του οποίου είχε ήδη ασκηθεί δίωξη το 2021 από την εισαγγελία.
Ο κ. Μοντόγια και άλλοι οκτώ στρατιωτικοί στους οποίους απαγγέλθηκαν κατηγορίες έχουν στη διάθεσή τους 30 ημέρες για να παραδεχθούν την ενοχή τους ή να δηλώσουν αθώοι. Κατόπιν, θα πρέπει να πουν την αλήθεια στις οικογένειες των θυμάτων δημόσια, προτού το JEP αποφασίσει τις ποινές τους.
Το ειδικό δικαστήριο, το οποίο έχει ασκήσει επίσης διώξεις σε βάρος άλλοτε διοικητών και μελών μονάδων των FARC για εκατοντάδες απαγωγές, δεν έχει ακόμη ανακοινώσει κάποια καταδίκη από την ίδρυσή του το 2017.
