Η γήρανση του ανοσοποιητικού συστήματος αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα της σύγχρονης ιατρικής έρευνας, μιας και συνδέεται με πολλές ασθένειες που πλήττουν τους ηλικιωμένους. Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Cellular & Molecular Immunology, εστιάζει στο μυστικό της διατήρησης ενός νεανικού ανοσοποιητικού συστήματος, εξετάζοντας τη σχέση μεταξύ των αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων (βλαστοκυττάρων) του αίματος και των δύο κύριων υποσυστήματων ανοσοκυττάρων: των έμφυτων και των επίκτητων.
Η έρευνα αυτή, που διεξήχθη από την Rong Lu, επιστήμονα του USC Stem Cell, και τους συνεργάτες της, επικεντρώνεται σε μια μικρή υποομάδα αιματολογικών βλαστικών κυττάρων, τα οποία φαίνεται να παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας των ανοσοκυττάρων. Όπως εξηγεί η Lu, «η μελέτη μας παρέχει ισχυρές ενδείξεις ότι όταν μια μικρή υποομάδα βλαστοκυττάρων του αίματος υπερπαράγει έμφυτα ανοσοκύτταρα, αυτό οδηγεί στη γήρανση του ανοσοποιητικού συστήματος, συμβάλλει σε ασθένειες και τελικά συντομεύει τη διάρκεια ζωής».
Τα έμφυτα ανοσοκύτταρα είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του σώματος, ενεργοποιούμενα γρήγορα σε περίπτωση εισβολής παθογόνων παραγόντων. Όταν τα έμφυτα κύτταρα αποτύχουν να αντιμετωπίσουν μια λοίμωξη, τα επίκτητα ανοσοκύτταρα, όπως τα κύτταρα B και T, ενεργοποιούνται για να παρέχουν μια πιο στοχευμένη απάντηση. Ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα διατηρεί μια ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο τύπων κυττάρων.
Διαφορετικά ποσοστά γήρανσης
Η μελέτη αποκάλυψε ότι, ακόμη και σε ποντίκια με παρόμοια γενετική προδιάθεση και συνθήκες ανάπτυξης, οι ρυθμοί γήρανσης του ανοσοποιητικού συστήματος παρουσίαζαν σημαντικές διαφορές. Τα ποντίκια που παρουσίαζαν καθυστέρηση στη γήρανση διατηρούσαν μια νεανική ισορροπία μεταξύ των έμφυτων και επίκτητων κυττάρων, ενώ τα ποντίκια που γερνούσαν νωρίς εμφάνιζαν υπερβολική παραγωγή έμφυτων κυττάρων.
Σύμφωνα με την Anna Nogalska, πρώτη συγγραφέα της μελέτης, «στους ηλικιωμένους το ανοσοποιητικό σύστημα συχνά καταλήγει να παράγει μια υπερβολική ποσότητα έμφυτων ανοσοκυττάρων, γεγονός που μπορεί να συμβάλει σε ασθένειες όπως η μυελοειδής λευχαιμία και οι ανοσοανεπάρκειες».
Η έρευνα εστιάζει στην παρακολούθηση των βλαστοκυττάρων του αίματος και την παραγωγή ανοσοποιητικών κυττάρων. Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι το 30-40% των βλαστοκυττάρων άλλαξε δραματικά την προτίμησή του για την παραγωγή έμφυτων έναντι επίκτητων κυττάρων καθώς τα ποντίκια γερνούσαν. Στα ποντίκια με καθυστέρηση στη γήρανση, τα βλαστοκύτταρα μείωσαν την παραγωγή έμφυτων κυττάρων, προστατεύοντας έτσι από τις επιπτώσεις της γήρανσης.
Η Lu προσθέτει: «Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η περιορισμένη παραγωγή των βλαστοκυττάρων που υπερπαράγουν έμφυτα ανοσοποιητικά κύτταρα θα μπορούσε να είναι μια αποτελεσματική μέθοδος για να καθυστερήσουμε τη γήρανση του ανοσοποιητικού συστήματος». Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν την τεχνική CRISPR για να τροποποιήσουν γονιδιακά τα βλαστοκύτταρα, παρατηρώντας ότι η παραγωγή των κυττάρων άλλαξε, προάγοντας την παραγωγή επίκτητων κυττάρων.
Η έρευνα αυτή προσφέρει νέες προοπτικές για την κατανόηση του ανοσοποιητικού συστήματος και της γήρανσης, δίνοντας χρήσιμες ενδείξεις για μελλοντικές θεραπείες αντιγήρανσης και νεανικής άμυνας. Η ικανότητα να διατηρείται ένα υγιές, νεανικό ανοσοποιητικό σύστημα θα μπορούσε να είναι κλειδί για την καταπολέμηση πολλών ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία, προσδιορίζοντας τη σημασία της ισορροπίας μεταξύ των διαφορετικών τύπων ανοσοποιητικών κυττάρων.