Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θα μιλήσει σήμερα Τρίτη (18.03.2025) με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, σε μια προσπάθεια να πείσει τον ομόλογό του να αποδεχτεί την κατάπαυση του πυρός στον πόλεμο της Ρωσίας με την Ουκρανία και να προχωρήσει προς ένα πιο μόνιμο τέλος στην τριετή σύγκρουση.
Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι «πολλά στοιχεία» για την ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία έχουν συμφωνηθεί με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν, πριν από τo πολυαναμενόμενo τηλεφώνημά τους. Όπως έγραψε στο Truth Social έχουν υπάρξει επί μέρους συμφωνίες, αλλά «μένουν πολλά» να επεξεργαστούν ακόμη.
«Κάθε εβδομάδα φέρνει 2.500 θανάτους στρατιωτών, και από τις δύο πλευρές, και πρέπει να τελειώσει ΤΩΡΑ. Ανυπομονώ για το τηλεφώνημα με τον Πρόεδρο Πούτιν», έγραψε.
Νωρίτερα είπε στους δημοσιογράφους ότι «θα δούμε αν μπορούμε να επιτύχουμε μια ειρηνευτική συμφωνία, μια κατάπαυση του πυρός και την ειρήνη, και νομίζω ότι θα μπορέσουμε να το κάνουμε».
Η συζήτηση Τραμπ με Πούτιν θα εστιάσει στο τι θα χάσει η Ουκρανία γράφουν οι New York Times σε ανάλυσή τους. «Σε έναν απόηχο της Διάσκεψης της Γιάλτας το 1945, οι Αμερικανοί και Ρώσοι ηγέτες θα μιλήσουν την Τρίτη για το ποιος παίρνει τι στη διαδικασία τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία».
«Αν ακούσει κανείς τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ για την επικείμενη συνομιλία του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν για την Ουκρανία θα πιστέψει πως οι δύο ηγέτες οργανώνουν την δική τους “Διάσκεψη της Γιάλτας”, συνεχίζει η ανάλυση.
Μιλώντας στους δημοσιογράφους στο Air Force One καθώς επέστρεφε από τη Φλόριντα το βράδυ της Κυριακής, ο Τραμπ κατέστησε σαφές ότι η προγραμματισμένη τηλεφωνική του συνομιλία με τον Πούτιν την Τρίτη θα επικεντρωνόταν στα εδάφη και τα περιουσιακά στοιχεία που θα διατηρούσε η Ρωσία σε οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός με την Ουκρανία.
Ουσιαστικά, θα διαπραγματευτεί για το πόσο μεγάλη ανταμοιβή θα λάβει η Ρωσία για τα 11 χρόνια ανοιχτής επιθετικότητάς της εναντίον της Ουκρανίας, που ξεκίνησαν με την κατάληψη της Κριμαίας το 2014 και επεκτάθηκαν στον ολοκληρωτικό πόλεμο που ξεκίνησε ο Πούτιν πριν από τρία χρόνια.
Σύμβουλοι του Λευκού Οίκου έχουν ξεκαθαρίσει ότι η Ρωσία θα διατηρήσει σίγουρα την Κριμαία – σε μια από εκείνες τις περίεργες ανατροπές της ιστορίας, την τοποθεσία της εβδομαδιαίας Διάσκεψης της Γιάλτας τον Φεβρουάριο του 1945 – και έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι θα κρατήσει σχεδόν όλο το έδαφος που κατέχει ήδη.
Αν και αξιωματούχοι της κυβέρνησης τονίζουν ότι έχουν κρατήσει πλήρως ενημερωμένους τους Ουκρανούς ομολόγους τους και τους Ευρωπαίους ηγέτες σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις τους με τη Ρωσία, μόνο ο Τραμπ και ο Πούτιν θα βρίσκονται σε αυτό το τηλεφώνημα, προφανώς με συμβούλους να ακούν. Και δεν είναι σαφές αν η Ουκρανία ή οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις θα συμφωνήσουν με ό,τι ενδέχεται να αποφασίσουν οι δύο άντρες.
Τι θα «μοιράσουν» Τραμπ – Πούτιν
Ο Τραμπ και οι συνεργάτες του έχουν υπάρξει επιφυλακτικοί σχετικά με τις λεπτομέρειες της συμφωνίας που συζητείται με τον Ρώσο ηγέτη. Ο Στιβ Γουίτκοφ, Νεοϋορκέζος κτηματομεσίτης και παλιός φίλος του Τραμπ, ο οποίος είναι πλέον ειδικός απεσταλμένος στη Μέση Ανατολή, πέρασε ώρες με τον Πούτιν στη Μόσχα προετοιμάζοντας το τηλεφώνημα.
«Τα πάμε αρκετά καλά, νομίζω, με τη Ρωσία», είπε ο Τραμπ, προσθέτοντας: «Νομίζω ότι έχουμε μια πολύ καλή πιθανότητα» να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός. Αλλά στη συνέχεια στράφηκε στο ερώτημα τι μπορεί να χρειαστεί να παραχωρήσει η Ουκρανία.
«Νομίζω ότι θα μιλάμε για εδάφη, είναι πολλά εδάφη», είπε. «Είναι πολύ διαφορετικό από ό,τι ήταν πριν από τον πόλεμο, όπως ξέρετε. Θα μιλάμε για εδάφη. Θα μιλάμε για εργοστάσια παραγωγής ενέργειας», προφανώς αναφερόμενος στο πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, τον μεγαλύτερο πυρηνικό σταθμό στην Ευρώπη. «Αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα. Αλλά νομίζω ότι ήδη έχουμε συζητήσει τα περισσότερα από αυτά σε μεγάλο βαθμό και από τις δύο πλευρές».
Ο Τραμπ πρόσεξε να μην πει πολλά για το ποια τμήματα της ουκρανικής επικράτειας συζητούσε ή αν θα προσπαθούσε να περιορίσει τις φιλοδοξίες του Πούτιν. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι αναμένει πως η Ρωσία θα ελέγχει τη γη που οι στρατιώτες της ήδη κατέχουν, περίπου το 20% της Ουκρανίας.
Αλλά οι συνεργάτες του Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσαν τον περασμένο μήνα ότι ανησυχούν πως ο Τραμπ μπορεί να αποδεχθεί τις άλλες διεκδικήσεις του Πούτιν για τμήματα της Ουκρανίας, ίσως ακόμη και για το κρίσιμο λιμάνι της Οδησσού.
Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, Μάικλ Ουόλτζ, είπε στην εκπομπή «Meet the Press» του NBC το Σαββατοκύριακο ότι αναμένει οι συνομιλίες με τη Ρωσία να είναι ρεαλιστικές και απέφυγε οποιαδήποτε συζήτηση για το αν η Ρωσία ανταμείβεται για την επιθετικότητά της.
Στις τηλεοπτικές του εμφανίσεις τις τελευταίες εβδομάδες, ο Ουόλτζ έχει υποστηρίξει ότι το σημαντικότερο αποτέλεσμα των συνομιλιών θα πρέπει να είναι η λήξη των εχθροπραξιών μετά από τρία χρόνια αιματηρού πολέμου.
Ο Γουόλτς αλλά και οι υπόλοιποι σύμβουλοι του Τραμπ είναι εξαιρετικά λακωνικοί όταν πρόκειται για τους όρους που συνδέονται με την κατάπαυση του πυρός, κάτι που υποδηλώνει πως τους κρίνουν δευτερεύοντες σε σχέση με την ευρύτερη συμφωνία.
Η εναλλακτική λύση, σύμφωνα με τον Γουόλτς, θα ήταν μια πολιτική στη λογική του πρώην προέδρου Μπάιντεν: να διαβεβαιώσει την Ουκρανία ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους είναι μαζί της «όσο χρειαστεί». Αυτή είναι μια συνταγή «ουσιαστικά ατελείωτου πολέμου σε ένα περιβάλλον που κυριολεκτικά χάνουμε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους μέσα σε λίγους μήνες».
Υιοθετώντας το ρωσικό αφήγημα πως η σύγκρουση θα μπορούσε να «οδηγήσει σε Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο», ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ υποστηρίζει πως «μπορούμε να μιλήσουμε για το τι είναι σωστό και τι λάθος, αλλά πρέπει επίσης να συζητήσουμε για την πραγματικότητα στο πεδίο της μάχης».
Υπάρχουν και άλλα ζητήματα όμως που πρόκειται να αποτελέσουν κεντρικό σημείο της διαπραγμάτευσης.
Η Γαλλία και η Βρετανία έχουν προσφερθεί να στείλουν στρατεύματα στο εσωτερικό της Ουκρανίας, ίσως μαζί με άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις. Χωρίς να έχει γίνει σαφές αν ο Πούτιν θα συμφωνούσε σε μια ειρηνευτική δύναμη, αυτή θα λειτουργούσε ως εγγύηση ασφαλείας για την Ουκρανία, με την προϋπόθεση πως θα είχες την υποστήριξη της Ουάσινγκτον.
Όπως σημειώνει ο αρθρογράφος David E. Sanger, υπάρχουν και άλλες ενδείξεις πως ο Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζεται για σημαντικές παραχωρήσεις στον Ρώσο πρόεδρο.
Το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει ήδη ανακοινώσει σε Ευρωπαίους αξιωματούχους ότι οι ΗΠΑ αποσύρονται από μια πολυεθνική ομάδα που ερευνά τους ηγέτες που ευθύνονται για την εισβολή στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Πούτιν.
Η κυβέρνηση έχει υποβαθμίσει παράλληλα το έργο που επιτελεί η Ομάδα Λογοδοσίας για Εγκλήματα Πολέμου του υπουργείου Δικαιοσύνης, η οποία δημιουργήθηκε το 2022 από τον Μέρικ Γκάρλαντ, για να λογοδοτήσουν οι Ρώσοι που ευθύνονται για τις θηριωδίες που διαπράχθηκαν μετά την πλήρη εισβολή πριν από τρία χρόνια.
Οι ενέργειες αυτές αποτελούν μια σημαντική υποχώρηση από την προσπάθεια που είχε «τρέξει» η τότε αντιπρόεδρος Καμάλα Χάρις – αφού οι ΗΠΑ κατέληξαν το 2023 στο συμπέρασμα ότι η Ρωσία είχε διαπράξει «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας». Τα βήματα φαίνεται να εντάσσονται στην προσπάθεια του Τραμπ να διευκολύνει την επίτευξη συμφωνίας με τον Πούτιν.
Τραμπ και Πούτιν ποντάρουν στην εδαφική επέκταση
Αν και καμία ιστορική αναλογία με το παρελθόν δεν θα μπορούσε να είναι ακριβής, η διαπραγμάτευση για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία έχει πολλές διαφορές από τις συνθήκες στις οποίες οι τρεις ηγέτες μοίρασαν την Ευρώπη τον χειμώνα του 1945, όταν ήταν σαφές ότι η ναζιστική Γερμανία θα έχανε.
Αλλά όπως έγραψε πρόσφατα η Monica Duffy Toft, καθηγήτρια διεθνούς πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Tufts, στο Foreign Affairs, «το σημερινό γεωπολιτικό τοπίο μοιάζει ιδιαίτερα με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», επειδή «οι μεγάλες δυνάμεις επιδιώκουν να διαπραγματευτούν μια νέα παγκόσμια τάξη μεταξύ τους, όπως έκαναν οι “τρεις Μεγάλοι” όταν ξανασχεδίασαν τον παγκόσμιο χάρτη» στη Γιάλτα.
Σε συνέντευξή της, η καθηγήτρια υποστήριξε ότι η εδαφική επέκταση «είναι αυτό που θέλει ο Πούτιν και είναι προφανώς αυτό που θέλει κι ο Τραμπ – κοιτάξτε μόνο τη Γροιλανδία, τον Παναμά και τον Καναδά».
«Αυτό είναι που πιστεύουν αυτοί οι ηγέτες ότι πρέπει να κάνουν προκειμένου να κάνουν τις χώρες τους και πάλι μεγάλες».
«Το μεγάλο ερωτηματικό είναι η Κίνα», πρόσθεσε. Η έκβαση των διαπραγματεύσεων – και ιδιαίτερα το συπέρασμα πως ο Πούτιν ανταμείβεται για έναν επεκτατικό πόλεμο, «μπορεί να αποτελεί μια προοικονομία για το τι θα μπορούσε να συμβεί αν ο Σι Τζινπίνγκ αποφασίσει ότι θέλει να πάρει την Ταϊβάν» καταλήγει η ανάλυση των New York Times.
