Αν και η κατάργηση του ενεργειακού συμψηφισμού (net metering) και η αντικατάστασή του από το net billing (ταυτοχρονισμένο ενεργειακό συμψηφισμό) δημιούργησε μια αβεβαιότητα στην αγορά, το ενδιαφέρον παρέμεινε έντονο. Ειδικότερα, τους πρώτους επτά μήνες του 2024 κατατέθηκαν 10.934 αιτήσεις για αυτοπαραγωγή ενέργειας από απλούς πολίτες, επιχειρήσεις, δήμους, αγρότες, ενεργειακές κοινότητες και άλλους φορείς, για φωτοβολταϊκά έργα ισχύος 133 MW.
Τα στοιχεία για την αυτοπαραγωγή ενέργειας
Αυτό προκύπτει από νέα έρευνα του GreenTank, που δημοσιεύεται για την αυτοπαραγωγή και τις ενεργειακές κοινότητες στην Ελλάδα που καταγράφει τις σημαντικότερες θεσμικές εξελίξεις και αναλύει τα πιο πρόσφατα δεδομένα.
Στο συγκεκριμένο διάστημα παρατηρήθηκε επιτάχυνση του ρυθμού ηλέκτρισης, καθώς μπήκαν στην …πρίζα έργα ισχύος 212 MW, μόλις 24 MW λιγότερα από όσα ηλεκτρίστηκαν ολόκληρο το 2023.
Σήμερα, η ισχύς των έργων αυτοπαραγωγής που έχουν ηλεκτριστεί φτάνει συνολικά τα 665 ΜW, δηλαδή περίπου το 8% της ηλεκτρισμένης ισχύος από φωτοβολταϊκά στη χώρα. Από αυτά μόνο τα 28 MW ανήκουν σε έργα αυτοπαραγωγής από ενεργειακές κοινότητες.
Τροχοπέδη η έλλειψη ηλεκτρικού χώρου
Ωστόσο η ηλέκτριση των έργων αυτοπαραγωγής παραμένει μεγάλο τροχοπέδη, λόγω της μη διαθεσιμότητας ηλεκτρικού χώρου στα ηλεκτρικά δίκτυα. Είναι αξιοσημείωτο ότι, συνολικά έως τον Ιούλιο 2024, το 35% της αιτούμενης ισχύος (ήτοι 779 MW) είχε λάβει γνωστοποίηση αδυναμίας σύνδεσης από τον ΔΕΔΔΗΕ, ενώ το 9% τελικά ακυρώθηκε (194 MW). Τα υπόλοιπα αιτήματα για έργα αυτοπαραγωγής παραμένουν σε εκκρεμότητα (συνολικά 1.123 MW) καθώς ακόμη ούτε έχουν ηλεκτριστεί ούτε ακυρωθεί.
Το άθροισμα των έργων που έχουν ηλεκτριστεί (δηλαδή τα 665 MW) και όσα παραμένουν σε εκκρεμότητα (1.123 MW) φτάνει τα 1.788 MW, δηλαδή προσεγγίζει τα 2 GW που είναι ο ηλεκτρικός χώρος για έργα αυτοπαραγωγής που είχε προβλεφθεί το 2023 για έργα αυτοπαραγωγής ( ν.5037/2023). «Κρίνεται επομένως σκόπιμο να αυξηθεί ο ρυθμός ηλέκτρισης των έργων αυτοπαραγωγής, δεδομένου ότι υπάρχει περιθώριο μέχρι την εξάντληση των 2 GW, αλλά κυρίως να καταβληθούν προσπάθειες για επαύξηση του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου σε επίπεδα που θα ανταποκρίνεται στο ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον πολιτών και επιχειρήσεων να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε ηλεκτρική ενέργεια μέσω συστημάτων αυτοπαραγωγής», σημειώνουν οι συντάκτες της μελέτης.
Για έργα αυτοπαραγωγής έχει διασφαλιστεί περιθώριο απορρόφησης ισχύος 10 MW ανά υποσταθμό. Από αυτό, σύμφωνα με τον τελευταίο νόμο του ΥΠΕΝ που ψηφίστηκε προσφάτως, για τις ενεργειακές κοινότητες προβλέπεται περιθώριο απορρόφησης ισχύος έως 3,8 MW (μαζί και με άλλες κατηγορίες αυτοπαραγωγών). Επιπλέον, αυξήθηκε από το 20% στο 60% το μερίδιο του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου για την αυτοπαραγωγή ανά υποσταθμό ή ανά μετασχηματιστή υψηλής τάσης/μέσης τάσης -χωρίς να συνυπολογίζεται το έξτρα περιθώριο των 10 MW -, περιορίζοντας αντίστοιχα το μερίδιο των εμπορικών έργων για τους παραγωγούς ΑΠΕ στο 40% (από 80%).
Δεύτερη η Δυτική Μακεδονία σε ενεργειακές κοινότητες
Σχετικά με τις αιτήσεις έργων από ενεργειακές κοινότητες πανελλαδικά τους πρώτους επτά μήνες του 2024 καταγράφεται στασιμότητα. Πιο συγκεκριμένα, κατατέθηκαν μόλις 19 αιτήσεις (1,7 MW) για έργα αυτοπαραγωγής. Συνολικά, έως σήμερα, έχουν συσταθεί 1.742 ενεργειακές κοινότητες. Η συνολική αιτούμενη ισχύς των έργων (εμπορικά και αυτοπαραγωγή) είναι 4.981 MW, με το 26,5% να έχουν ηλεκτριστεί (1.318 MW). Το 98% της ηλεκτρισμένης ισχύος προέρχεται από εμπορικά έργα και μόλις το 2% από έργα αυτοπαραγωγής.
Στην λιγνιτική Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας συμβαίνει το εξής παράδοξο. Κατατάσσεται δεύτερη σε πλήθος ενεργειακών κοινοτήτων (με πρώτη τημ Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας), πέμπτη σε ηλεκτρισμένη ισχύ αλλά πρώτη σε ποσοστό γνωστοποίησης αδυναμίας σύνδεσης έργων ενεργειακών κοινοτήτων (75%). Πάντως, η ενεργειακή κοινότητα του Δήμου Κοζάνης έλαβε την πρώτη δημόσια χρηματοδότηση για έργα αυτοπαραγωγής ισχύος 7 MW από πόρους του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης 2021 – 2027.
