Τις Δευτέρες και την Πρωτοχρονιά εκτοξεύεται ο κίνδυνος αυτοχειρίας, σύμφωνα με πρόσφατη ανασκόπηση στοιχείων για περισσότερες από 1,7 εκατ. αυτοκτονίες από το 1971 έως το 2019, τα ευρήματα της οποίας δημοσιεύθηκαν στο BMJ. Σε ό,τι αφορά τα Χριστούγεννα και τα Σαββατοκύριακα, η ανάλυση δεδομένων από 26 χώρες και περιοχές έδειξε ότι ο κίνδυνος παρουσιάζει διακυμάνσεις ανά γεωγραφική τοποθεσία.
Τα ευρήματα, κατά τα σχόλια της ερευνητικής ομάδας, παρέχουν νέες δυνατότητες για την καλύτερη κατανόηση των βραχυπρόθεσμων μεταβολών στον κίνδυνο αυτοκτονίας και τον σχεδιασμό ενεργειών πρόληψης και ευαισθητοποίησης.
Δευτέρες 1 στις 6 αυτοκτονίες
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), σε περισσότερους από 700.000 ανήλθαν οι αυτόχειρες το 2019, αποτελώντας το 1,3% περίπου των θανάτων, αριθμός μεγαλύτερος από τους θανάτους από ελονοσία, HIV/AIDS και καρκίνο του μαστού. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι ο κίνδυνος αυτοκτονίας παρουσιάζει διαφορές ανά ημέρα της εβδομάδας, τα αποτελέσματα εντούτοις για τη σχέση μεταξύ μεγάλων αργιών και κινδύνου αυτοκτονίας είναι ασυνεπή και περιορισμένα γεωγραφικά.
Οι ερευνητές ανέτρεξαν στη βάση δεδομένων «Multi-city Multi-country Collaborative Research Network» της Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου και ανέλυσαν πλήθος στοιχείων για να καλύψουν το παραπάνω κενό στη βιβλιογραφία.
Στο χρονικό διάστημα που εξέτασαν, το ποσοστό αυτοκτονιών ήταν υψηλότερο στη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία, τη Νότια Αφρική και την Εσθονία, ενώ χαμηλότερο στις Φιλιππίνες, τη Βραζιλία, το Μεξικό και την Παραγουάη. Σε όλες τις χώρες, παρατηρήθηκαν υψηλότεροι αριθμοί αυτοκτονιών στους άνδρες και σε άτομα ηλικίας 0-64 ετών (σε σύγκριση με άτομα άνω των 65 ετών). Επίσης, ο κίνδυνος αυτοκτονίας ήταν μεγαλύτερος τις Δευτέρες (περίπου 15-18% των συνολικών αυτοκτονιών) σε σύγκριση με άλλες καθημερινές.
Αναφορικά με το Σαββατοκύριακο, τα ευρήματα για την επίδρασή ήταν μικτά. Ο κίνδυνος ήταν χαμηλότερος τα Σάββατα ή τις Κυριακές σε πολλές χώρες της Βόρειας Αμερικής, της Ασίας και της Ευρώπης, αυξημένος όμως σε χώρες της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής, τη Φινλανδία και τη Νότια Αφρική.
Το βάρος των γιορτών
Ο κίνδυνος αυτοκτονίας ήταν αυξημένος την Πρωτοχρονιά σε όλες τις χώρες, ιδιαίτερα στους άνδρες, ενώ το μοτίβο την ημέρα των Χριστουγέννων φάνηκε να ποικίλλει, με οριακές αυξήσεις για τις χώρες της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής και της Νότιας Αφρικής, αλλά γενικά μειωμένο κίνδυνο για τις χώρες της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης. Για τρεις χώρες της Ανατολικής Ασίας και περιοχές όπου γιορτάζεται το σεληνιακό νέο έτος (Κίνα, Νότια Κορέα και Ταϊβάν), μόνο η Νότια Κορέα εμφάνισε μειωμένο κίνδυνο αυτοκτονίας.
Τις υπόλοιπες εθνικές αργίες, ο κίνδυνος αυτοκτονίας παρουσίασε μικρή μείωση σε πολλές χώρες, με εξαίρεση τις χώρες της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, όπου ο κίνδυνος γενικά αυξήθηκε μία ή δύο ημέρες μετά τις εν λόγω αργίες.
Εργασιακό στρες και αλκοόλ
Πιθανές εξηγήσεις περιλαμβάνουν τη δυσφορία λόγω πίεσης από τη δουλειά στην αρχή της εβδομάδας και τη μεγαλύτερη κατανάλωση αλκοόλ πριν και κατά την Πρωτοχρονιά και τα Σαββατοκύριακα. Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διερευνηθούν αυτοί οι παράγοντες.
Καλύτερη πρόληψη
Καθώς πρόκειται για μελέτη παρατήρησης με αρκετούς περιορισμούς, όπως σημειώνουν οι ερευνητές για τις πιθανώς λάθος ταξινομήσεις και εκτιμήσεις των δεδομένων για τις αυτοκτονίες σε ορισμένες χώρες, ή την αδυναμία εκτίμησης των επιπτώσεων διαφορετικών τύπων αργιών (π.χ. φεστιβάλ ή ημέρες μνήμης) στον κίνδυνο αυτοκτονίας ανά χώρα.
Ωστόσο, αναφέρουν ότι τα ευρήματα «παρέχουν νέα επιστημονικά δεδομένα σε παγκόσμια κλίμακα, τα οποία μπορούν να συμβάλουν στην καθιέρωση πιο στοχευμένων προγραμμάτων πρόληψης αυτοκτονιών και αντιμετώπισης, που σχετίζονται με τις αργίες και την συγκεκριμένη ημέρα της εβδομάδας».
