Μπορούμε εύκολα να διακρίνουμε τα σημάδια του χρόνου στον καθρέφτη, στους μυοσκελετικούς πόνους, που γίνονται όλο και συχνότεροι ή να τα διαβάσουμε στα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων. Λέμε ότι αρχίσαμε να γερνάμε, γνωρίζοντας πως, μετά τη σωματική, ακολουθεί και η γνωστική έκπτωση και, όταν αρχίσουμε να ξεχνάμε, θα πούμε πως «πάει, γέρασα». Ο εγκέφαλος, όμως, έχει προειδοποιήσει νωρίτερα.
Σύμφωνα με τον Alan Gow, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Heriot-Watt και ερευνητή στο Age UK, μια φιλανθρωπική οργάνωση αφιερωμένη στην ευζωία των ηλικιωμένων, ο χρόνος που τρέχει θα πλήξει αναπόδραστα τη μνήμη. Tο πρώτο, όμως, σημάδι ότι ο εγκέφαλος αρχίζει να γερνά θα είναι η επιβράδυνση της σκέψης.
Η ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών, η βραχυπρόθεσμη μνήμη και η συλλογιστική ικανότητα είναι τρεις τομείς της γνωστικής λειτουργίας που θα υποστούν τη φυσιολογική φθορά του χρόνου, σε αντίθεση με τις γενικές γνώσεις και το λεξιλόγιο. Η πορεία της γνωστικής εξασθένησης, ωστόσο, δεν είναι κοινή για όλους, με τα γονίδια και τον τρόπο ζωής να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο. Όπως δείχνουν τα επιστημονικά δεδομένα, στο γενετικό υπόβαθρο μπορεί να αποδοθεί το 24% των αλλαγών που συντελούνται στη γνωστική λειτουργία κατά τη διάρκεια της ζωής μας.
Πότε, λοιπόν, αρχίζει η επιβράδυνση της σκέψης;
Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο «Nature Human Behaviour» συμπέρανε ότι οι ταχύτητες απόκρισης στις διαδικασίες για τη λήψη απλών ακόμα αποφάσεων αρχίζουν να μειώνονται πολύ νωρίς, ήδη από την ηλικία των 20, όχι λόγω νοητικής έκπτωσης, αλλά εξαιτίας λειτουργικών αλλαγών, όπως η ένταση της προσοχής. Η ταχύτητα της σκέψης παραμένει υψηλή έως τα 60.
