Τις «πιθανές κυρώσεις» της ΕΕ κατά της Λευκορωσίας θα συζητήσουν οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων που θα συναντηθούν σήμερα, πρώτη ημέρα της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, σε ανακοίνωσή του αναφέρει ότι θα θέσει το «άνευ προηγουμένου» περιστατικό με την πτήση της Ryanair που αναγκάστηκε να προσγειωθεί στο Μινσκ, τονίζοντας ότι «δεν θα παραμείνει χωρίς συνέπειες». Παράλληλα, η ΕΕ ζητεί την άμεση απελευθέρωση του Λευκορώσου δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ήδη βρίσκονται στο τραπέζι των «27», συγκεκριμένες προτάσεις για κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας και εξετάζονται τα εξής:
- Πρώτον, η διεξαγωγή έρευνας από τον ICAO για τυχόν παραβίαση των διεθνών αεροπορικών κανόνων
- Δεύτερον, εξετάζεται η μη χρήση του λευκορωσικού εναέριου χώρου από ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες
- Τρίτον, η απαγόρευση προσγείωσης της λευκορωσικής αεροπορικής εταιρείας, Belavia στο έδαφος της ΕΕ
- Τέταρτον, ο τερματισμός των διελεύσεων «transit», συμπεριλαμβανομένου του χερσαίου χώρου, από τη Λευκορωσία προς την ΕΕ.
Δεν αποκλείεται, επίσης, να εξεταστεί το ενδεχόμενο να δοθεί εντολή να ενισχυθεί το ήδη υφιστάμενο καθεστώς επιβολής κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας. Σημειώνεται, τέλος, ότι η επιβολή νέων κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας, απαιτεί την ομοφωνία των κρατών-μελών της ΕΕ.
Πράκτορες της KGB επέβαιναν στο αεροσκάφος, λέει ο διευθύνων σύμβουλος της Ryanair
Υπενθυμίζεται πως ο διευθύνων σύμβουλος της Ryanair Μάικλ Ο΄Λίρι έκανε λόγο για κρατική αεροπειρατεία και δήλωσε πως πιστεύει ότι πράκτορες της KGB (ρωσικές και λευκορωσικές μυστικές υπηρεσίες) είχαν επιβιβασθεί στο αεροσκάφος από την Αθήνα και αποβιβάσθηκαν στο Μινσκ. Αυτό σημαίνει ότι η Ryanair έχει τα στοιχεία των διαβατηρίων των πρακτόρων αυτών που εξαφανίσθηκαν μετά την αποβίβασή τους και άλλα στοιχεία που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στις έρευνες.
Ρομάν Προτάσεβιτς: Το «who is who» του δημοσιογράφου που συνέλαβε ο Λουκασένκο – Οι σχέσεις του με την ακροδεξιάς
Ο Ρομάν Προτάσεβιτς ταξίδευε από την Αθήνα στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας, Βίλνιους, όταν το αεροσκάφος στο οποίο επέβαινε υποχρεώθηκε να προσγειωθεί στο Μινσκ, όπου και συνελήφθη.
Η επαγγελματική του πορεία
Μέχρι την σύλληψή του ο Προτάσεβιτς ήταν αρχισυντάκτης ενός λευκορωσικού πολιτικού μέσου που φιλοξενείται στην εφαρμογή επικοινωνίας για κινητά Telegram. Το Belamova έχει περίπου 250.000 συνδρομητές.
Ο 26χρονος δημοσιογράφος εργαζόταν προηγουμένως για την υπηρεσία ειδήσεων, NEXTA, με έδρα την Πολωνία, που πέρυσι μετέδιδε εικόνες από τις διαμαρτυρίες κατά του προέδρου της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο. Και αυτή βρίσκεται στην εφαρμογή Telegram και διαθέτει πάνω από ένα εκατομμύριο συνδρομητές.
Το κανάλι είναι ανοιχτά εχθρικό προς τον Λουκασένκο, οι αντίπαλοι του οποίου έχουν στο παρελθόν απαχθεί και δολοφονηθεί. Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη μετάδοση των τεράστιων διαδηλώσεων διαμαρτυρίας κατά του Λουκασένκο το 2020, μια περίοδο που ήταν δύσκολο για τα ξένα μέσα ενημέρωσης να το πράξουν.
Οι συγκρούσεις του καθεστώτος Λουκασένκο με τους διαδηλωτές
Οι διαδηλώσεις αυτές είχαν προκληθεί από την οργή για το νοθευμένο εκλογικό αποτέλεσμα των προεδρικών, όπως καταγγέλλει η αντιπολίτευση, κάτι το οποίο αρνείται ο Λουκασένκο. Τα σοκαριστικά πλάνα που μετέδιδε έδειχναν την βαρβαρότητα της αστυνομίας στις επιχειρήσεις καταστολής των διαδηλώσεων έπειτα από τις αμφισβητούμενες εκλογές της 9ης Αυγούστου του 2020.
Όταν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι είχαν βγει στους δρόμους για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στο απολυταρχικό αυτό καθεστώς, το κράτος είχε απαντήσει με χρήση υπερβολικής βίας.
Οι δυνάμεις ασφαλείας της Λευκορωσίας είχαν συλλάβει αυθαιρέτως χιλιάδες ανθρώπους και είχαν υποβάλει εκατοντάδες σε βασανιστήρια και κακοποίηση, όπως καταγγέλλει η μκο Human Rights Watch.
Τα θύματα περιγράφουν ξυλοδαρμούς, ηλεκτροσόκ, βασανιστήρια και τουλάχιστον σε μια περίπτωση βιασμό. Υπέστησαν σοβαρούς τραυματισμούς: σπασμένα οστά, σπασμένα δόντια, πληγές στο δέρμα, εγκαύματα, ελαφρές εγκεφαλικές κακώσεις και σε κάποιες περιπτώσεις ζημιές στα νεφρά, σύμφωνα με τις καταγγελίες της οργάνωσης.
Σε λίστα τρομοκρατών της κυβέρνησης ο Προτάσεβιτς
Ο Προτάσεβιτς θεωρεί ότι θα δολοφονηθεί επειδή εξέφρασε δημοσίως την αντίθεσή του στον Λουκασένκο. Όπως μετέδωσε το Euro Radio, στις αρχές του 2010 ο Προτάσεβιτς ήταν ένας νεαρός ακτιβιστής. Έχει συλληφθεί πολλές φορές, μια από αυτές το 2011 στις «σιωπηλές διαδηλώσεις». Έχει επίσης διωχθεί από το τμήμα Δημοσιογραφίας του Κρατικού Πανεπιστημίου Λευκορωσίας.
Τον Νοέμβριο του 2020 ο Προτάσεβιτς δημοσίευσε στο Twitter ένα αντίγραφο του επίσημου καταλόγου των λευκορωσικών αρχών με τους τρομοκράτες, στον οποίο περιλαμβανόταν και το όνομά του. Στον κατάλογο αυτόν αναφερόταν ότι ο Προτάσεβιτς κατηγορείται για διοργάνωση μαζικών διαδηλώσεων την περίοδο που εργαζόταν στην Nexta.
Ο Προτάσεβιτς κατηγορείται επίσης για διατάραξη της δημόσιας τάξης και υποκίνηση μίσους. Ο ίδιος θεωρεί τις κατηγορίες, οι οποίες μπορεί να τον οδηγήσουν στη φυλακή για τουλάχιστον 15 χρόνια, αδικαιολόγητη πολιτική καταστολή.
Τον Ιανουάριο του 2020 ζήτησε άσυλο στην Πολωνία έπειτα από πιέσεις που δεχόταν από τις δυνάμεις ασφαλείας. Όπως έλεγε τότε, «δεν μπορούσαν να τον αγνοήσουν οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου καθώς μιλούσε ενεργά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης».
Θεωρούσε ότι παρακολουθούνταν το κινητό του τηλέφωνο όσο βρισκόταν στη Λευκορωσία, αλλά παρακολουθούνταν και ο ίδιος. «Αντιλήφθηκα ότι το πιθανότερο είναι απλώς τώρα να περιμένουν κάτι και έπειτα υπάρχει κάθε ευκαιρία να φυλακιστώ», έλεγε.
Αφού εγκαταστάθηκε ο ίδιος στην Πολωνία το 2019 λόγω της πίεσης που δεχόταν από τις αρχές, έστειλε αργότερα και τους γονείς του εκεί καθώς στη Λευκορωσία παρακολουθούνταν και εκείνοι, όπως είχε γράψει ο ίδιος στο Twitter. Αργότερα όμως εγκαταστάθηκε στο Βίλνιους, την πρωτεύουσα της Λιθουανίας, όπου έχει καταφύγει και η Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια.
Οι σχέσεις του με την ακροδεξιά
Την ίδια ώρα ωστόσο ο Προτάσεβιτς δέχεται κριτική για το «ακροδεξιό παρελθόν του» αφού έχει κατά καιρούς εμφανιστεί να είναι συμπαθών οργανώσεων που βρίσκονται στον συγκεκριμένο χώρο, ακόμα και σε αυτόν του νεοναζισμού.
Όπως αναφέρει η ιστοσελίδα foiaresearch.net to 2012 όταν και είχε συλληφθεί, ήταν μέλος του «Μετώπου Νεολαίας» (Young Front), μιας κεντροδεξιάς φιλοευρωπαϊκής οργάνωσης που οργάνωσε δραστηριότητες στο δρόμο κατά του Λουκασένκο. Και αγωνίστηκε επίσης για την επέκταση της χρήσης της λευκορωσικής γλώσσας (εις βάρος των ρωσικών).
Το Young Front έχει χαρακτηριστεί ως εθνικιστικό, αντικομμουνιστικό ενώ κατά καιρούς ενθαρρύνει τα μέλη του να κάνουν στρατιωτική εκπαίδευση. Για παράδειγμα όπως μεταδίδει το foiaresearch.net το 2015 εγκαινίασε έναν σύλλογο με την ονομασία «Warrior 2» που προσέφερε προπονήσεις με αεροβόλα όπλα, σύμφωνα με έκθεση Radio Liberty.
Το 2013-2014 είχε λάβει μέρος σε διαδηλώσεις στο Κίεβι και είχε φωτογραφηθεί δίπλα σε μία βαριοπούλα και ένα κατεστραμμένο κεφάλι από άγαλμα του Λένιν.
Παράλληλα όπως δηλούν τα likes που είχε με τον λογαριασμό του στο Facebook, ο οποίος έχει κατέβει πλέον, ήταν «θαυμαστής» του Pahonia Detachment, μίας λευκορωσικής παραστρατιωτικής οργάνωσης που είχε πολεμήσει μαζί με το νεοναζιστικό τάγμα Azov το 2014 κατά την διάρκεια της κρίσης στη νοτιοανατολική Ουκρανία.
Αξίζει δε να σημειωθεί πως τις φωτογραφίες από τις συμμετοχές του σε διαδηλώσεις τις ανέβασε ο ίδιος στο Facebook, όπως αυτή στην οποία φορώντας μπαλακλάβα με τον θυρεό της Λευκορωσίας του 1918-1919 καθώς και ένα τζάκετ Thor Steinar, η οποία αποτελεί μάρκα που στηρίζουν παραδοσιακά οι νεοναζί.
Πηγή: protothema.gr
